In control met financiële ratio's

19 MAART 2035

Het runnen van een particuliere huishouding komt veel overeen met het runnen van een bedrijf. Vooral als je kijkt naar de aard van de handelingen die verricht moeten worden om er een geoliede machine van te maken.

Basishandelingen 1

Als je werkt voor een ‘baas’ dan komt er maandelijks geld binnen op jouw bankrekening. Je krijgt namelijk salaris, of de vergoeding die je naar jezelf overmaakt als je een eigen bedrijf runt en dus ‘eigen baas’ bent. Het inkomen is een besteedbaar inkomen voor het betalen van de maandelijkse rekeningen, het kopen van boodschappen, kleding, persoonlijke verzorging, het boeken van vakanties en ga zo maar door. Je let goed op dat je niet te veel uitgeeft want dan kun je in de problemen komen.

Bij een bedrijf of een onderneming gebeurt hetzelfde. Hiervoor bestaat echter het wereldwijd bekende begrip ‘liquiditeit’. De liquiditeit van een bedrijf bestaat uit de kas- en de banktegoeden van een bedrijf. En ook bijvoorbeeld een debetstand op een creditcard of aandelen die vrij te verhandelen zijn. Alle geldmiddelen die direct inzetbaar zijn behoren tot de liquide middelen van een bedrijf.

Deze eerste drie financiële ratio’s vertellen jou of er voldoende liquiditeit (lees: geld) binnen jouw bedrijf aanwezig is om alle betalingen netjes op tijd te kunnen doen.

Je kunt het vergelijken met een melding op jouw mobiele telefoon vanuit jouw bankomgeving die aangeeft dat je van een positief saldo naar roodstand bent gegaan omdat er zojuist een hoge automatische incasso is afgeschreven. Je moet in een dergelijk geval dus snel ergens anders geld vandaan halen om de roodstand op te kunnen heffen. Denk bijvoorbeeld aan het overmaken van een bedrag van jouw spaarrekening naar de lopende rekening.

Binnen een bedrijf kun je in een dergelijk geval een overboeking maken vanuit eerder gereserveerde winst of bijvoorbeeld snel wat voorraden verkopen tegen een gereduceerde prijs. Qua liquiditeit wil je natuurlijk dat er voldoende aanwezig is. Je kunt veel winst maken en toch failliet gaan omdat er te weinig geld is om de rekeningen van de schuldeisers op tijd te kunnen betalen. Streef daarom naar een liquiditeitsratio van 1 of hoger. Dan is er voor elke euro kortlopende schuld minimaal een euro beschikbaar aan liquide middelen. Je weet dan zeker dat je niet in betalingsproblemen terecht komt.

Basishandelingen 2

Tegenwoordig komt bij vrijwel iedereen het salaris binnen op een bankrekening. Vroeger was dat heel anders. Aan het begin van de vorige eeuw namen werknemers aan het einde van de week hun loonzakjes mee naar huis met hierin het verdiende weekloon. Vanaf de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw veranderde dat. Tegenwoordig worden bijna alle salarissen maandelijks uitbetaald op een bankrekening.

Debiteuren

Binnen een bedrijf kunnen we met enige fantasie jouw baas ‘een debiteur’ noemen. Jouw baas is in feite een goede klant van jou die maandelijks 165 uren arbeid bij jou afneemt. Jij werkt zo’n 165 uren per maand (38-urige werkweek) en jouw werkgever betaalt je daar voor salaris. Er is een goede basis om een langdurige samenwerking aan te gaan. En hopelijk naar ieders tevredenheid.

Binnen een bedrijf werkt dat net zo. De klanten van het bedrijf die dus debiteuren worden genoemd kopen bij jouw bedrijf goederen en/of diensten. Zij ontvangen deze goederen en/of diensten waarvoor jij in ruil geld ontvangt. Je moet er vaak alleen nog even een tijdje op wachten. De salarisstrook die jij ontvangt van jouw werkgever zou je wederom met enige fantasie kunnen zien als de factuur voor de geleverde goederen en/of diensten. De feitelijke betaling komt iets later.

Omloopsnelheid debiteuren

Je wil graag snel betaald worden door jouw klanten nadat je goederen en/of diensten hebt geleverd. Je wil ook graag gewoon netjes op tijd jouw salaris ontvangen als je een maand hard gewerkt hebt voor jouw werkgever. Bijvoorbeeld elke maand op de 23e zodat je daar rekening mee kunt houden met het betalen van de rekeningen. Met een ratio kun je de omloopsnelheid van jouw debiteuren berekenen.

Basishandelingen 3

Van jouw bankrekening worden automatisch bedragen afgetrokken voor goederen of diensten die jij ontvangt. Denk hierbij aan elektriciteit, gas of warmte, huur of hypotheek, het sport abonnement en ga zo maar door. Vroeger werden veel boodschappen en zaken die rondom het huis afspeelden contant betaald, met of zonder een bonnetje. Er reed nog een bakker en een groenteboer door de straat, of een ijscoman in de zomer. Je betaalde toen altijd contant omdat er geen pinautomaten bestonden. Had je toevallig niet genoeg contant geld op zak dan werd het te betalen bedrag tijdelijk opgeschreven. Waar zie je dat tegenwoordig nog? Er is nu veel meer giraal geld wat wel zo makkelijk werkt.

De rekeningen die maandelijks binnenkomen worden dus vaak al automatisch betaald van het salaris. Als het salaris te weinig is dan betaal je de rekeningen van het spaargeld. En soms heb je ook nog een lening nodig. Daarnaast kan het zijn dat je in aanmerking komt voor een of enkele toeslagen van de Belastingdienst om jouw maandelijkse financiële lasten enigszins te verlichten. Of je ontvangt bijvoorbeeld een energietoeslag omdat de energieprijzen hard gestegen zijn zoals de laatste tijd het geval is.

Crediteuren

Binnen een bedrijf noemen we deze personen of bedrijven die geld van jou willen ontvangen de crediteuren. Het zijn de schuldeisers waaraan jij nog geld moet betalen. Binnen een bedrijf kun je hierbij denken aan crediteuren die goederen hebben geleverd die jij weer verkoopt aan jouw klanten. Maar ook is een crediteur een bedrijf die jou een nieuwe machine of een bestelauto levert. Deze crediteur die de machine of die bestelauto levert wil daar uiteraard voor betaald worden.

Basishandelingen 4

Nadat alle inkomsten en afschrijvingen met elkaar zijn verrekend blijft er hopelijk voor jou aan het einde van de maand een positief saldo over. Misschien wil je er nog een nieuwe fiets van kopen of je spaart het bijvoorbeeld op voor een leuke vakantie. Je houdt geld over en je kunt dit vrij besteden of overmaken naar een spaarrekening.

Cashflow

Misschien dat je deze term al eens hebt gehoord. Cashflow; zijn de inkomende geldstromen en de uitgaande geldstromen. Klanten betalen hun rekeningen voor de goederen en diensten die jij geleverd hebt. Jij betaalt de rekening van de crediteuren die aan jouw bedrijf goederen en/of diensten hebben geleverd. Alle inkomende geldstromen en uitgaande geldstromen worden opgenomen in een kasstroomoverzicht, en als het goed is geeft deze continu een positief saldo aan. Een kasstroomoverzicht is niet alleen gericht op een bepaald moment, zoals het einde van de maand, maar vooral ook op alle tussenliggende dagen. Je wil natuurlijk geen enkele dag tekort hebben aan cash geld.

Basishandelingen 5

Als je aan het einde van de maand geld overhoudt dan kun je dit opsparen. En als je voldoende gespaard hebt dan kun je besluiten om een dure aankoop te doen. Misschien wil je graag jouw huis verduurzamen of misschien wil je een nieuwe auto kopen. Het geld heb je er nu voor. Vervolgens kan je ook nog nagaan of de overheid wil meebetalen aan jouw nieuwe aankoop. Dan wordt het nog iets goedkoper. Bijvoorbeeld door middel van een subsidie op zonnepanelen of op de aankoop van een een elektrische auto, die je bijvoorbeeld kunt opladen via de zonnepanelen op het dak van jouw woning.

Investeren

In een bedrijf gaat het op dezelfde manier. Er wordt periodiek winst gereserveerd en wanneer de markt geschikt genoeg is wordt er geïnvesteerd in bijvoorbeeld nieuwe machines waarmee de jaarlijkse omzet verder kan stijgen. Er wordt gezocht naar subsidies en kortingen om de financiële lasten zo klein mogelijk te houden. Jaarlijks blijft er dan nog meer winst over. Maar ook duurzaam ondernemen lijkt op het verduurzamen van bijvoorbeeld jouw woning. Dit heeft geleid tot nieuwe ratio’s op het gebied van duurzaamheid en social impact. Welke footprint laat jouw bedrijf uiteindelijk achter op deze aarde. Je kunt het nu allemaal uitrekenen.

Rentabiliteit op het vermogen

Om te bepalen of een investering slim is om te doen kun je kijken naar de rentabiliteit. Met de uitkomst van deze berekende ratio weet je of het wel of niet verstandig is om te investeren.

De REV (rentabiliteit op het eigen vermogen) is een ratio voor de rentabiliteit op het ‘eigen geld’, de RVV (rentabiliteit op het vreemd vermogen) is een ratio voor de rentabiliteit op het ‘geleende geld’, of bereken de RTV (rentabiliteit op het totaal vermogen).

Rentabiliteit betekent in dit geval: hoeveel rendement maak ik als ik een bepaald bedrag investeer?

De investering kan gedaan worden met uitsluitend eigen vermogen (lees: eigen geld) en wordt dan genoemd het berekenen van de REV. De aandeelhouders zullen bij een rechtspersoon zoals een bv of een nv een vergoeding willen ontvangen voor hun investeringen in het bedrijf. Dit gaat in de vorm van dividend en het verlaagd de uiteindelijke winst.

De investering kan ook gedaan worden met uitsluitend vreemd vermogen (lees: geleend geld) en wordt dan genoemd het berekenen van de RVV. Over het vreemd vermogen betaal je rente en daardoor blijft er een lager rendement over.

Of, de opbrengst van de investering kan berekend worden in verhouding tot het totaal vermogen (lees: eigen en vreemd geld samen) en wordt dan genoemd het berekenen van de RTV. In deze casus is er geen rekening gehouden met belastingen. Een rechtspersoon draagt uiteindelijk ook nog vennootschapsbelasting (Vpb) af aan de fiscus. Deze belasting verlaagt uiteindelijk de nettowinst.

Wil je nog nauwkeuriger berekenen of een bepaalde investering interessant is lees dan binnenkort mijn boek: Investeren, hoe doe je dat nou precies? In dit boek wordt diep in gegaan op de discounted cash flow (DCF) methode die nauwkeuriger is dan een standaard rentabiliteitsberekening omdat alle kasstromen ook nog contant worden gemaakt naar het moment van de investering; moment t = 0. Je leert hoe je deze ratio op een juiste manier moet gebruiken en je gaat er zelfstandig mee rekenen aan de hand van een voorbeeld. Vind je dit interessant schrijf je dan alvast in voor de voorverkoop van het boek.

Solvabiliteit

Als je privé een lening wil nemen dan moet je kunnen aantonen dat je de aflossing maandelijks makkelijk kunt betalen. Je zult een loonstrook moeten aanleveren en er vindt een check plaats bij de stichting BKR. Hier staat genoteerd of je ook al andere schulden hebt en of het goed gaat met het aflossen daarvan.

Een lening aangaan met jouw bedrijf is niet veel anders. Een bank of een andere kredietverstrekker wil zeker weten dat zij het geld terugkrijgen dat zij aan jou uitlenen en zij berekenen daarom de solvabiliteit van jouw bedrijf. Deze ratio geeft aan hoeveel activa (lees in dit geval: geld) er in jouw bedrijf aanwezig is om de aflossingen periodiek te kunnen blijven betalen. Misschien wil de bank ook nog extra zekerheden hebben en vragen ze jou om delen van het bedrijf in onderpand te geven.

>Concluderend kun je zeggen dat financiële ratio’s verhoudingsgetallen zijn die iets zeggen over de financiële gezondheid van jouw bedrijf. Je kunt ze gebruiken om een vinger aan de pols te houden of zoals je hebt gezien een weloverwogen beslissing te nemen over het wel of juist niet investeren.

Net zo als een brandstofmeter in jouw auto laat zien dat je nog genoeg benzine hebt om de eindbestemming van jouw reis te kunnen bereiken, laat de kilometerteller zien dat je niet te hard rijdt en je dus niet bang hoeft te zijn om een snelheidsboete te krijgen. Alle financiële ratio’s bij elkaar vormen het financiële dashboard van jouw bedrijf. Alle financiële metertjes samen zijn er meer dan in het dashboard van een auto maar gelukkig (waarschijnlijk) minder dan in een cockpit van een vliegtuig.